درباره موزه مجموعه ما
همانطور که می‌دانید، موزه‌ها مجموعه‌ای هستند از اشیا و اطلاعات تاریخی برای آشنایی و شناخت بهتر یک فرهنگ، کشور، تمدن و…
مجموعه ما با افتخار میزبان تمامی میهمانان عزیز و گرامی در موزه خود می‌باشد.
در صدد هستیم که مجموعه گمجینه قنات اردکان را روزانه به قصد ارائه خدمات به تمامی عزیزان که در خارج و یا داخل وطنمان هستند پیشرفت دهیم و آگاهی از تمدن و زندگی قناتی، که خود شکوفایی فکر است، را در دانش تاریخ ثبت کنیم
بالا بردن دانش است
اهمیت موزه مجموعه ارائه اطلاعاتی است که اکثر میهمانان ما از آن بهره‌مند نیستند. موزه در مجموعه ما معرفی کننده زندگی و تمدنی قناتی است و چگونگی ساخته شدن قنات توسط مقنیان خبره
در تمام برنامه‌ها
تا اکنون امکان نداشته که میهمانی به مجموعه ایران قنات آمده و از موزه مجموعه دیدن نکرده باشد. در تمامی برنامه‌ها و تورهای این مجموعه موزه بخش مهمی از خدمات ما به میهمانان است
کادر حرفه‌ای
تمامی کارکنان مجموعه ما علاقه مندانی هستند که به تمدن قناتی و تاریخ قنات علاقعه‌ای قلبی دارند و خومشحالند که این اطلاعات گرانبها را به میهمانان مجموعه ارائه می‌دهند
نقطه‌ای از تاریخ
ما تمامی ابزارهای موجود که مقنیان از آنها جهت ساخت قنات از آن استفاده میکردند را به شما نشان می‌دهیم
برای لذت بخش کردن این صفحه از وبسایت مجموعه ایران قنات، ما تصمیم گرفتین که مقداری از اطلاعات خود را درباره مقنیان با شما به انتشار بگذاریم
مقنیان چه کسانی بودند؟
مقنیان افرادی حرفه‌ای و متخصص بودند که در ساخت سازه‌هایی که از طریق آنها انتقال آب و جمع‌اوری آن انجام می‌گرفته (که به نام قنات و کاریز شناخته می‌شوند) دست داشته‌اند. در طول حضورتان در وبسایت ما اشاره‌های فراوانی به کاریز و قنات شده است. در نتیجه این بخش از وبسایت خود را مختص مقنیان کرده‌ایم.
این شناخته شده است که مقنیان در قنات‌ها اقامتگاه‌های خاصی داشته‌اند و با توجه به سخت بودن ساخت این قنات‌ها از ابزارآلاتی استفاده میکردند که ساخت قنات را برای آنان آسان‌تر می‌کرد. تعداد زیادی از این ابزارآلات در موزه مجموعه ما موجود است. مقنایان همچنین برای خود را‌ه‌های آسان‌سازی کار را داشتند که شامل خوراک و پوشش آنها می‌شد.
خوراک‌های خاصی نیز داشته‌اند
هنگام غروبِ آفتاب و پایانِ روز و بعد از ساعت ها کارِ طاقت فرسا در قنات، زمانِ استراحت فرا می رسد. این استراحت و فراغت از کار، گاهی با پختِ 《لَتیر》 همراه می شود.
لَتیر نوعی نان است که تهیه آن بیشتر بین مقنیان مرسوم بوده و تفاوتِ آن با سایر نان ها به نداشتن مایه ی خمیر و کوتاه تر بودن زمان پخت بر می گردد.
لتیر از مخلوط کردن آرد با آب و مقداری نمک و گاهی با استفاده از سبزیجاتِ معطر مثل نعناع، زیره و گشنیز تهیه می شده است. در نهایت خمیر به دست آمده بر روی ساج پخته می شد.
قبل تر به دلیل فاصله ی زیاد بین محل کار مقنی و منزل او و سختی رفت و آمد، بوکن ها به عنوان فضایی برای خواب و پخت و پز در زیر زمین کنده می شدند.
در مدت زمان کار بر روی قنات وظیفه ی تهیه ی خوراک و نان بر عهده ی خود مقنی بوده است.
خوراک مقنی معمولن کالجوش، آبگوشت، ارده شیره، اشکنه ی ارده، یا اشکنه ی تخم مرغ بوده است. قسمتی از بوکن را برای ذخیره بعضی از مواد غذایی مانند تخم مرغ و کشک خشک در نظر گرفته و باقی مواد فساد پذیر مثل گوشت را در فضای خنک میله چاه نگهداری می کردند.
چگونه در آن تاریکی می‌دیدند؟
چراغِ پیه سوز شاید قدیمی ترین همسفر یک مقنی در اعماقِ زمین باشد. آن طور که گفته می شود به طورِ تقریبی از دوره هخامنشیان تا پهلوی اول استفاده از آن رایج بوده است.
فرو رفتگی کاسه مانند چراغ پیه سوز در واقع مخزن روغن و سوخت است و فرم باریک و کشیده ی لبه ی آن ثابت نگه داشتنِ فتیله ی چراغ را ممکن می کند.
در دیواره ی بسیاری از کوره قنات ها هنوز هم می توان فرو رفتگی های ایجاد شده برای قرار دادن چراغ و دوده های ناشی از سوختن آن را دید.
در تاریکی زیرِ زمین، نور و روشنایی اساسی ترین نیاز است و چراغ پیه سوز با کاربرد ساده و سوختِ همیشه در دسترسِ خود گزینه ی مناسبی برای محیطِ مرطوبِ قنات ها بوده است.
نسلِ بعدی چراغ های مورد استفاده مقنیان چراغ موشی و کاربید بوده است و پیه سوزها کم کم از رونق افتادند.
وقت استراحت در بیابان
اصطلاحِ《بوکن》در بینِ مقنیانِ یزد و اردکان به فضایی دست کند در زیر زمین گفته می شود که محل استراحتِ مقنی در فاصله ی زمانی کار بر روی قنات بوده است.
در گذشته به دلیل سختی رفت و آمد بین محل کار و زندگی، از این فضا برای خواب، تهیه خوراک، آهنگری و ترمیم ابزار کار استفاده می شده است.
هر شیفتِ کاری مقنی《گُر》 نام دارد که حدود ۶ ساعت است. به طور معمول در هر گُر، دو نفر در قنات مشغول به کار بوده و دو نفر در بوکن استراحت می کردند.
آرایشِ فضایی در بوکن ها بیشتر بسته به سلیقه شخص بوده و قسمت هایی برای نگهداری وسائل شخصی و خواب در نظر گرفته می شده است.
بوکن ها به دلیل پایین تر بودن از سطحِ زمین، در زمستان ها گرم و در تابستان ها خنک تر از دمای محیط هستند.
هنوز هم در دشتِ اردکان تعداد زیادی از این فضاهای ارزشمند باقی مانده که نمادی از معماری بومی و سازگار با اقلیم است که در نوعِ خود بی نظیر و هوشمندانه ساخته شده اند.
